Bank wiedzy
Olej rzepakowy posiada wysoką zawartość niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym kwasu linolowego (omega-6) i alfa-linolenowego (omega-3) w idealnym stosunku 2 : 1.
Przydatność oleju rzepakowego do smażenia na patelni
Rafinowany olej rzepakowy ma bardzo dobrą odporność na zmiany termiczne zachodzące podczas smażenia. Jego temperatura dymienia wynosi 242 stopni C. Jeżeli chodzi o zastosowanie oleju rzepakowego w kuchni, to idealnie nadaje się do smażenia powierzchniowego, czyli na patelni, ale również głębokiego (zanurzeniowego) smażenia np. potraw w panierce, frytek.
Podczas używania w kuchni należy jednak pamiętać o odpowiedniej temperaturze smażenia oraz długości całego procesu. Olej używany przy smażeniu na patelni może być bezpiecznie używany ok. 30 minut, natomiast przy głębokim smażeniu do ok. 5 godzin. Olej do smażenia powinien być wykorzystywany jednorazowo. Rafinowany olej rzepakowy jest neutralny w smaku i zapachu, a więc nie ma wpływu na smak smażonych produktów. Istnieją również doniesienia, że olej rzepakowy łatwiej się odsącza od smażonych produktów, dzięki czemu są one o 5-10% mniej kaloryczne.
Olej rzepakowy zawiera substancje towarzyszące m.in. witaminę E oraz sterole. Posiada ich znacznie więcej niż chociażby oliwa z oliwek. Składniki te mają bardzo silne działanie przeciwutleniające, dzięki czemu zabezpieczają olej podczas smażenia.
Olej rzepakowy w naszej kuchni
W kuchni nie tylko smażymy. Gotujemy, pieczemy. A wiedząc, że olej rzepakowy jest odporny na wysokie temperatury warto podkreślić, że idealnie nadaje się również do pozostałych procesów obróbki termicznej potraw. Poza tym jest idealny do przygotowywania marynat, w których można przechowywać mięso. Doskonale sprawdza się w ciastach typu biszkoptowo-tłuszczowego. Nadaje im lekkości i wilgotności. Jest wspaniałym zamiennikiem dla masła oraz margaryny. Doskonale nadaje się do przygotowywania surówek, sałatek i majonezów. Możemy go dodawać do sosów czy zup. Korzystnie wpływa na nasz organizm. Dostarcza mu wielu wartości odżywczych. Bezwonny o neutralnym - lekko słomkowym kolorze podkreśli finalny smak i zapach potrawy. Olej rafinowany można stosować zarówno na zimno, jak i na ciepło, a tłoczony na zimno najlepiej do dań przyrządzanych na zimno. Jest niesamowicie uniwersalny. Kupując olej rzepakowy pamiętajmy o jego odpowiednim przechowywaniu. Nie przelewajmy go z butelki do innego naczynia. Przechowywany w chłodnym i ciemnym miejscu dłużej zachowa świeżość.
Tłuszcze nienasycone i nasycone
Tłuszcze obok węglowodanów są głównym składnikiem energetycznym diety. Ich rola w naszym jadłospisie jest nieoceniona. Podstawowym składnikiem tłuszczów roślinnych jak i zwierzęcych są triglicerydy zbudowane z jednej cząsteczki glicerolu oraz trzech cząsteczek kwasów tłuszczowych. Obecność określonych kwasów tłuszczowych jest charakterystyczna dla danego rodzaju tłuszczu i wpływa na jego cechy fizyczne i chemiczne oraz determinuje wpływ danego rodzaju tłuszczu na zdrowie człowieka.
Tłuszcze występujące w naszej diecie dzielimy na nasycone kwasy tłuszczowe (głównie pochodzenia zwierzęcego) oraz nienasycowe kwasy tłuszczowe (pochodzenia roślinnego). Wśród nienasyconych wyróżniamy jednonienasycowe oraz wielonienasycone kwasy tłuszczowe (omega-3 i omega-6)
W tłuszczach zwierzęcych oraz w oleju kokosowym dominują kwasy tłuszczowe nasycone, które powodują, że tłuszcze te mają w temperaturze pokojowej konsystencję stałą. Kwasy tłuszczowe nasycone mają wpływ na m.in. stężenie cholesterolu we krwi. Maksymalne spożycie tłuszczów nasyconych nie powinno przekraczać 10 % całkowitej energii pożywienia. Warto zwrócić uwagę na produkty zawierające tego typu tłuszcze i racjonalnie ich używać w swojej diecie. Wadliwe żywienie jest głównym sprawcą miażdżycy, otyłości i cukrzycy. Głównymi cechami takiego żywienia jest zbyt duże spożycie energii (kalorii) oraz wysoki udział nasyconych kwasów tłuszczowych w diecie na niekorzyść jednonienasyconych i wielonienasyconych kwasów omega-3.
Nienasycone kwasy tłuszczowe zawarte w olejach roślinnych dostarczają mają korzystny wpływ na zdrowie. W oleju rzepakowym są to kwasy linolowy (omega -6) i alfa-linolenowy (omega -3). Olej rzepakowy jest bogaty pod tym względem, zawiera ich około 30%. Z punktu widzenia żywieniowego ważna jest nie tylko ilość, ale także ich proporcja. Stosunek kwasów omega -6 do omega -3 w oleju rzepakowym wynosi około 2:1 i jest idealny z punktu widzenia potrzeb żywieniowych.
Olej rzepakowy czy oliwa z oliwek?
Oliwa z oliwek - płynne złoto Morza Śródziemnego, ma w sobie cenne składniki odżywcze. W jej składzie możemy odnaleźć wiele związków fenolowych oraz jednonienasyconych kwasów tłuszczowych. Warto podkreślić, że dominującym kwasem tłuszczowym jest kwas oleinowy. Oliwa z oliwek w swoim składzie posiada również witaminę E, witaminy grupy B oraz prowitaminę A i witaminę C. Substancje te nie tylko wpływają korzystnie na nasze zdrowie. Pomagają również zachować naszej skórze piękny, naturalny i młody wygląd. Korzystnie wpływają na jej stan nawilżenia. Regenerują ją.
Powstaje więc pytanie - olej rzepakowy czy oliwa z oliwek? Co lepsze? Porównując omawiany przez nas wcześniej olej rzepakowy z oliwą z oliwek, trzeba jasno powiedzieć - mają one ze sobą wiele wspólnego. Zarówno olej rzepakowy wytwarzany z naszego rodzimego rzepaku jak i oliwa tłoczona z oliwek mają wiele wartości odżywczych. Jednak w zestawieniu, olej rzepakowy a oliwa z oliwek, ten pierwszy wypada zdecydowanie korzystniej jeśli chodzi o zawartość najcenniejszych kwasów omega-3. Podobnie jak oliwa z oliwek charakteryzuje się on dużą zawartością kwasu oleinowego – omega-9, ale ma najniższą wśród olejów zawartość kwasów nasyconych i dwukrotnie niższą niż oliwa co oliwek, co jest niezwykle pożądane w rekomendacjach dietetyków. Ma również korzystniejszą proporcję kwasów z grupy omega-6 do kwasów omega-3. Nie bez kozery nazywany jest oliwą północy.
Olej ryżowy, kokosowy, a może rzepakowy?
Oleje roślinne to tłuszcze o różnym składzie pod względem zawartości kwasów tłuszczowych. Każdy olej pochodzenia roślinnego różni się ilością witamin, nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-6 oraz omega-3 i innymi wartościami odżywczymi. Jaki olej wybrać? Olej kokosowy czy rzepakowy, a może ryżowy? Porównajmy te trzy oleje dostępne na rynku.
Olej ryżowy wytwarzany jest w procesie tłoczenia otrąb ryżowych. Poddawany procesowi rafinacji posiada jasnożółty kolor i delikatny lekko orzechowy smak. Jakie są jego właściwości? Olej z ryżu jest głównie źródłem kwasów omega-6 i omega-9. Niestety olej ryżowy posiada bardzo małą ilość kwasu omega-3 tak potrzebnego naszemu organizmowi ( 5 razy mniej niż olej rzepakowy ).W oleju ryżowym ze względu na wysoką zawartość kwasów omega-6, obserwuje się nieprawidłowy stosunek kwasów omega-6 do omega-3 wynoszący 50:1. Warto też wspomnieć, że olej ryżowy zawiera w sobie wysoką zawartość witaminy E oraz steroli roślinnych, które pomagają utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu we krwi. Idealny jako dodatek do sałatek, dressingów, sosów sprawdza się również podczas smażenia. Wykorzystywany jest też w kosmetyce.
Olej kokosowy uzyskiwany jest z wysuszonego miąższu orzechów palmy kokosowej poprzez jego podgrzanie i tłoczenie. Olej z kokosa używany jest w gastronomii, kosmetyce oraz farmaceutyce. Na rynku dostępny jest pod dwiema postaciami: oleju rafinowanego oraz tłoczonego na zimno. Różnią się one od siebie kolorem, zapachem oraz długością terminu spożycia. Tłoczony na zimno olej kokosowy ma postać stałą. Jego biały kolor oraz kokosowy zapach nawiązuje do tego z jakiego surowca jest on wytwarzany. Rafinowany olej kokosowy jest pozbawiony zapachu. Jego termin przydatności jest dłuższy niż tego tłoczonego na zimno. Warto wspomnieć również o składzie oleju kokosowego. Czy olej kokosowy jest zdrowy? Zawiera on najwięcej kwasów nasyconych spośród wszystkich tłuszczów (ponad 80%), a to ich powinniśmy unikać. Niestety ilość potrzebnych naszemu organizmowi kwasów omega-6 oraz omega-3 jest znikoma. Sam olej kokosowy zawiera śladowe wartości witaminy E, K, wapnia, żelaza, cynku.
Olej rzepakowy to produkt, który w porównaniu ze wcześniej wspomnianymi olejami wypada najkorzystniej. Źródło wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-6 oraz omega-3, jednonienasyconych kwasów tłuszczowych w postaci kwasu oleinowego oraz witaminy E i witaminy K korzystnie wpływa na nasz organizm. Ma najniższą zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych. Wykorzystywany jest w kuchni oraz kosmetyce. Dzięki swojemu neutralnemu zapachowi oraz smakowi bardzo dobrze sprawdza się podczas smażenia. Ma wysoką temperaturę dymienia, przez co nie traci swoich wartości odżywczych.
Olej rzepakowy czy olej słonecznikowy?
Zarówno olej rzepakowy, jak i słonecznikowy są źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Nasz organizm nie jest w stanie sam ich wytworzyć, dlatego tak ważne jest aby były one elementem codziennej diety. Tak jak wspominaliśmy już wcześniej, do kwasów NNKT zaliczamy kwasy tłuszczowe omega-6 i omega-3. Dostarczenie ich odpowiedniej ilości z dietą ma ogromne znaczenie dla rozwoju i dalszego prawidłowego funkcjonowania organizmu. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe są składnikiem tkanek, hormonów tkankowych, które regulują pracę układu krążenia, ciśnienie krwi, wydzielanie soków trawiennych. Przyczyniają się do utrzymania właściwego poziomu cholesterolu we krwi i tym samym obniżenia ryzyka rozwoju miażdżycy. Czy da się więc powiedzieć, który olej jest lepszy rzepakowy czy słonecznikowy?
Porównując oba oleje pod kątem zawartości niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych to olej słonecznikowy zawiera ich więcej niż olej rzepakowy. Warto jednak podkreślić, że są to głównie kwasy tłuszczowe z grupy omega-6 (stanowią ponad 60% wszystkich kwasów tłuszczowych występujących w tym oleju), natomiast kwasy tłuszczowe omega-3 występują w oleju słonecznikowym w śladowej ilości. Olej rzepakowy posiada za to dużo więcej kwasów tłuszczowych omega-3, korzystniejszych dla naszego zdrowia. Optymalna dla człowieka proporcja kwasów tłuszczowych omega-6 do omega-3 wynosi 2:1. Taką mamy w oleju rzepakowym. W oleju słonecznikowym, z uwagi na śladowe ilości kwasów omega-3, proporcja ta jest dużo większa - przekracza 136:1. Pod tym względem olej rzepakowy góruje nad olejem słonecznikowym i innym olejami roślinnymi, które zawierają nadmiar kwasu linolowego. Analizując składy obu produktów warto zwrócić uwagę na zawartość wartości odżywczych. Oba oleje - olej rzepakowy, jak i słonecznikowy są bogatym źródłem korzystnych dla zdrowia nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin i innych związków bioaktywnych. Olej rzepakowy zawiera więcej NNKT z grupy omega-3, jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, prowitaminę A i witaminę K oraz sterole. Olej słonecznikowy jest natomiast dużo bogatszym źródłem omega-6 oraz witaminy E.
